O‘zbek filmlarining badiiy saviyasi, tarbiyaviy ahamiyati, mavzusining dolzarbligi bilan keyingi paytlarda kino taqdimotlarda ijobiy natijalarni ko‘rsatmoqda.
Bu borada, misol qilib kinorejissyor Hilol Nasimovning “Gumrohlar” filmini olish mumkin. Filmda bugungi kunning global muammolaridan bo‘lgan odam savdosi, yurtga xiyonat, dinni niqob qilib, insonlar ongini zaharlayotgan turli kimsalarning nojo‘ya xatti-harakatlar ta’sirli sahnalarda ifoda etiladi.
Film andijonlik ishbilarmon yigit Ollayorjon va unga o‘xshagan turli taqdirlar atrofida voqealarning tus olishi tomoshabinga ta’sirli namoyish etiladi. Ayniqsa, O‘zbekiston fuqarolarining Amerika, Turkiya singari davlatlarda yurt sog‘inchi bilan yashayotganlari, o‘zga yurtlarda orttirgan boyligi, mansabi ular uchun o‘z kindik qoni to‘kilgan maskanga teng bo‘lolmasligi yaqqol o‘z aksini topgan.
Aktyorlar jamoasi yaxshi tanlangan. Bu ham filmning bir yutug‘ini ta’minlagan. Samandar Hamroqulovning qahramoni Ollayor oilasida sodir bo‘lgan arzimagan ishga irodasi bo‘shligi oqibatida onasi va oilasidan yuz o‘giradi. Nuriya ismli sohibjamol qiz bilan ish yuzasidan hamkorlik qiladi.
“Hamkorlikdagi ishimizga Turkiyadagi amakim sarmoya tikmoqchi”-deya, bahona qilgan Nuriya Ollayorni xorijga olib ketadi. Insonning tashqi ko‘rinish aldamchi deb to‘g‘ri aytishadi. Nuriya chiroyli ammo o‘ziga yarasha fe’l-atvorga ega, tutgan joyini kesadigan, o‘z foydasi yo‘lida hech narsaldan tap tortmaydigan, yolg‘onni suvdek icha oladigan ikkiyuzlamachi, xudbin ayol. Chorasizligidan Ollayor unga majburan uylanadi, uning yo‘rig‘iga yurib, turfa fe’l-atvorga ega insonlarning nog‘orasiga o‘ynashga majbur bo‘ladi.
Undan tashqari filmda Xayrulla Sa’diev, Erkin Komilov, Baxtiyor Qosimov, Mirza Azizov va boshqalarning ijrosi har bir tomoshabinning qalbini larzaga soladi.
Film tomoshabinni atrofdagi “ba’zi” insonlardan ehtiyot bo‘lishlarini, bilib-bilmay qaror qabul qilmasliklariga, do‘stni dushmandan ajratish, yonimizda hatto atrofimizda salbiy niyatli kimsalar borligini unutmasligimizni uqtiradi. Ayniqsa yoshlarni turli oqimlarga kirib ketmasliklari uchun hayotiy misollar asosida yaratilgan film ekani yana bir karra o‘z aksini ko‘rsatadi. Inson umrini bir kunini ham foydali ishlarga sarflashini uqtiradi.
Hilol Nasimov oldigan qo‘ygan maqsadi shu haqida, u insonlarni xushyorlik va ogohlikka chorlashi bilan birga bir-birlarini qadriga yetishlarini, yurtini ko‘z qorachig‘idek asrashlarini, turli oqimlardan xushyor bo‘lishlarini, ota-ona, oilasini qadriga yetishlarini ekranda namoyish etib ta’sirchanligini oshirgani maqsadga muvofiq. Rejissyor Hilol Nasimov ijodi doim muxlis va tomoshabinlar e’tiborida ekan biz doim u ijodkordan mavzu va g‘oya jihatidan saviyasi kuchli filmlar kutamiz. Ijodkorga faqat omad.
Matluba Isoqova,
O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat instituti o‘qituvchisi
EHTIYoT BO‘LING, “SOTQIN”!
O‘zbek xalqi azal-azaldan o‘zining mehmondo‘stligi, mehr-oqibati, or-nomusi kuchliligi bilan boshqa xalqlardan ajralib turagan. Ammo xalqimizda xiyonat, olchoqlik, sotqindlik kabi illatlar hech qachon kechirilmaydi.
Bugungi kunning dolzarb muammolari sanalgan terrorizm, diniy aqidaparastlik, giyohvandliklar kabi muammolarni rejissyor Rustam Sa’diev o‘zining “Sotqin” filmida mohirona aks ettira olgan. Rejissyorning ushbu filmdagi yutug‘i professional jamoani yig‘a olganlida. Film uchun kinossenariyni professional dramatrug Rixsivoy Muhammadjonov yozgani uning asosiy muvaffaqiyatini ta’minlagan. Mazkur film nafaqat global muammolar balki yoshlar o‘rtasidagi munosabatlar, muhabbat va sadoqat mavzularani ham o‘zida mujassam etgan.
Filmda 2005 yili Andijonda bo‘lib o‘tgan noxush voqealar juda aniq va ishonarli tarzda ochib berilgan. Aktyorlar o‘z qaxramonlarini mahorat ila talqin etishgan. Jumladan, aktyor Javohir Zokirov ushbu filmda o‘zining yangi qirralarini namoyon qilgan. Filmdagi Ubaydulla Omon talqinidagi Hafizulla Omon obrazi ham taqsinga sazovor. Shaxsiy manfaati yo‘lida dinni niqob qilib, yoshlarni turli mudhish yo‘shllarga boshlayotgan bunday kimsalarning asl qiyofasini shu tarzda fosh etish lozim. Bulardan tashqari filmda O‘zbekiston hizmat ko‘rsatgan artistlar Matyoqub Matchonov, Sayyora Yunusova, Tohir Saidov, aktyorlar Farruh Soipov, Ulug‘bek Qodirov, Rayhon Ulasenova, Yulduz Rajabova kabi yoshlar ham o‘zlarining qahramonlarini mahorat ila ijro etishgan.
Moxina Isroilova, O‘zbekiston davlat san’at va madaniyat institui o‘qituvchisi