Penn Medicine olimlari tomonidan o‘tkazilgan tadqiqot uzoq vaqt davomida to‘yib uxlamaslik asab tolalarining yemirilishiga sabab bo‘lishini isbotladi.

Uyqu va neyrobiologiya markazi a’zosi, tibbiyot fanlari doktori Sigrid Vizining ta’kidlashicha, avvallari uyqu yetishmasligi natijasida buzilgan miya faoliyati keyinroq to‘yib uxlash orqali qayta tiklanadi, deb hisoblangan. Ammo tadqiqotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, diqqatni jamlash va boshqa kognitiv funksiyalar uch kecha to‘liq uyqudan keyin ham qayta tiklanmaydi.

Shu munosabat bilan olimlar surunkali uyqu yetishmovchiligi haqiqatan ham asab tolalariga zarar yetkazish-yetkazmasligi hamda ushbu asab tolalari qayta tiklanish-tiklanmasligi masalalarini aniqlashga qaror qildi. Tadqiqotchilar sichqonlarni kuzatish orqali shunday xulosaga kelishdiki, qisqa muddatli uyqu yetishmovchiligida uchinchi tipdagi sirtuin oqsili ishlab chiqiladi, u asab hujayralarini moddalar almashinuvi buzilishidan himoyalaydi.

Biroq sichqonlar uzoq muddat davomida uyg‘oq qolib, surunkali uyqu yetishmovchiligi yuzaga kelganda sirtuin ishlab chiqarilmadi. Bunday rejimda bir necha kun yashagan hayvonlarda sirtuin oqsili darajasi tushib ketib, ular bosh miyasidagi asab hujayralarining 25 foizi nobud bo‘ldi.

Olimlarning fikricha, neyronlarning zarar ko‘rish darajasi odamning hayot tarzi va qanday xastalikka chalinganiga bog‘liq holda turlicha bo‘lishi mumkin. Qandli diabet, yuqori kaloriyali oziq-ovqat va jismoniy harakatsizlik ham sirtuin miqdorini kamaytirishi mumkin.